(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx0dp-d54fca.jpg)
ตามที่พี่หนึ่ง (ผู้การเสือ) ได้วานให้ข้าพเจ้าหาข้อมูล รวมถึงที่ตั้งของโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) เพื่อเป็นข้อมูลสำหรับให้เพื่อนสมาชิกกระดานสนทนาวัดบางพระได้ศึกษาประวัติความเป็นมาอันเป็นประวัติศาสตร์ที่อยู่คู่กับวัดบางพระมาอย่างช้านาน
ประกอบกับขณะนี้ทางวัดบางพระได้บอกบุญสาธุชนให้ได้ร่วมบริจาคปัจจัย เพื่อสมทบทุนในโครงการบูรณะโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) โดยจะเริ่มทำการบูรณะตั้งแต่วันที่ ๑ มิถุนายน ๒๕๕๖
โอกาสนี้เองข้าพเจ้าจึงไปลงพื้นที่สัมภาษณ์เก็บข้อมูลจากชาวบ้านในละแวกโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) เพื่อนำข้อมูลมาเล่าสู่กันฟัง รายละเอียดมีดังนี้
โรงเจวัดบางพระ หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า "ศาลเจ้าแม่ทับทิม" จากคำบอกเล่าของป๋าทุม ท่านเล่าให้ฟังว่า ตอนท่านเกิดมาก็เห็นโรงเจวัดบางพระแห่งนี้แล้ว จำได้ว่าสมัยก่อนยังเคยไปดูงิ้วที่มาแสดงที่โรงเจวัดบางพระนี้ด้วย เมื่อสอบถามไปถึงที่ตั้งของโรงเจก็ได้ความว่าอยู่บริเวณหน้าวัดบางพระแค่นี้เอง จากนั้นจึงสอบถามเส้นทางกับพี่นรินทร์ได้ความว่า ที่ตั้งของโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) อยู่บริเวณเดียวกับเส้นทางบิณฑบาตของหลวงพี่นัน ข้าพเจ้าจึงเดินไปสำรวจเส้นทางดังกล่าว พร้อมกับถามชาวบ้านในละแวกนั้น จึงมาถึงยังโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjyzmw-6f41f1.jpg)
ภาพมุมสูงจาก google
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx25o-2c0c06.jpg)
เส้นทางเดินเท้าไปยังโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) เริ่มต้นที่ซุ้มประตูทางเข้าหน้าวัดบางพระ
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx289-dd0b2e.jpg)
เมื่อพ้นจากซุ้มประตูหน้าวัดบางพระ ฝั่งตรงข้ามจะเป็นร้านค้า ซอยทางเข้าโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) อยู่บริเวณวงกลมสีแดง
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx2d2-b2f61a.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx2dq-ac732b.jpg)
ซอยตรงข้ามวัดบางพระ ทางเข้าโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx2jo-908ce7.jpg)
เดินเข้าไปจนสุดซอยแล้วเลี้ยวขวา
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx2ma-9c4e92.jpg)
เมื่อเลี้ยวขวามาแล้ว ก็เดินตามทางไปเรื่อยๆตามลูกศรสีแดง
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx2rq-014954.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx2u9-e11bc4.jpg)
เดินตรงไปแล้วเลี้ยวขวาตรงเสาไฟฟ้า
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx2yj-0f06ed.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx2z0-027a30.jpg)
เดินตรงเข้าไป โรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) อยู่ทางด้านขวามือ
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx31o-393a37.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx325-00d83e.jpg)
ถึงโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม)
จากคำบอกเล่าของชาวบ้านในแถบนี้เล่าว่า โรงเจแห่งนี้มีอายุเก่าแก่เป็นร้อยปีขึ้นไป คนเฒ่าคนแก่เล่าให้ฟังว่าสมัยก่อนที่โรงเจแห่งนี้ใช้เป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรม และเป็นโรงทานแจกอาหารเจ ตามความเชื่อของคนไทยเชื้อสายจีน ยิ่งโดยเฉพาะในช่วงเทศกาลถือศีลกินเจ ก็จะมีคนหลั่งไหลมาสักการะบูชาประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อกันอย่างมากมาย และอยู่คู่กับวัดบางพระเสมอมาตั้งแต่โบราณ
จากเดิมที่เป็นโรงเจ ต่อมาก็เปลี่ยนเป็นศาลเจ้าแม่ทับทิม เหตุเพราะมีผู้คนพบเห็นวิญญาณผู้หญิงชุดไทยเดินอยู่บนโรงเจ แม้แต่ผู้ที่สัญจรทางเรือ เมื่อมองขึ้นมาบนฝั่งก็พบเห็นวิญญาณผู้หญิงชุดไทยเช่นเดียวกัน ทำให้เกิดความเชื่อว่าสถานที่ตรงนี้เป็นที่สถิตของวิญญาณที่คอยปกปักษ์รักษาผู้คนในแถบนี้ ในสมัยก่อนจะเรียกว่า "อาม่า" มาปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเรียกเป็น "เจ้าแม่ทับทิม"
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx5ze-0ee21d.jpg)
มุมภาพที่มองขึ้นมาจากแม่น้ำนครชัยศรี จะสังเกตเห็นโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) อยู่ตรงกลางพอดี
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx61h-001f7c.jpg)
ถัดจากโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) ไปเล็กน้อย จะเป็นแม่น้ำนครชัยศรี ติดกับวัดบางพระ
สิ่งหนึ่งที่สังเกตเห็นถึงความแตกต่างระหว่างโรงเจทั่วไปกับโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) แห่งนี้ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ที่มีอยู่เพียงแห่งเดียวนั่นคือ ตามปกติโรงเจจะสร้างด้วยศิลปะแบบจีน แต่ที่โรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) แห่งนี้ กลับเป็นสถาปัตยกรรมแบบไทย โครงสร้างทั้งหมดทำจากไม้สัก ประกอบกันด้วยการเข้าสลักไม้ (ไม่ใช้ตะปู) ยกพื้นลักษณะคล้ายเรือนไทยภาคกลาง หรือแม้แต่เสาฟ้าดินของเดิมก็เป็นเสาไม้สัก (ปัจจุบันชาวบ้านได้รื้อออกแล้วสร้างเป็นศาลเล็กๆ แทน ตั้งอยู่บริเวณด้านหน้าข้างซ้ายของโรงเจ)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0tiq-583752.jpg)
ลักษณะการเข้าสลักไม้ของโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx5ix-8c2936.jpg)
ศาลที่สร้างแทนเสาฟ้าดิน บริเวณด้านหน้าข้างซ้ายของโรงเจ
ด้านหน้าข้างขวาของโรงเจ ก็ยังพบเตาเผาหงิ่นเตี๋ย (กระดาษเงิน-กระดาษทอง, กระดาษที่ใช้รองอาหารเซ่นไหว้ตามความเชื่อของจีน) แต่ลักษณะรูปทรงเป็นแบบไทย และมีร่องรอยลายศิลปะตกแต่งบนผิวปูนชั้นนอกอีกด้วย ซึ่งชาวบ้านบอกว่าเป็นลายที่มีมาแต่เดิม ไม่ได้ทำใหม่แต่อย่างใด
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0tcu-5fce4e.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx5v5-f387c5.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx5vr-9bb290.jpg)
เตาเผากระดาษศิลปะรูปทรงแบบไทย บนผิวปูนมีลายปรากฏให้เห็น
สภาพที่เห็นในปัจจุบันนี้ได้รับการปรับปรุงบ้างแล้วบางส่วน อาทิเช่นชาวบ้านนำตะปูมาตอกยึดเพื่อช่วยพยุงโครงสร้างไม่ให้พังลงมา สำหรับความเชื่อที่ว่าเจ้าแม่คอยคุ้มครองผู้คนแถวนี้ ก็ดูได้จากกระเบื้องหลังคาหรือชิ้นส่วนโครงสร้างตัวอาคารของโรงเจบางส่วนที่ชำรุดหล่นลงมาจำนวนมาก ก็ไม่เคยเกิดอันตรายแก่ผู้คนที่ผ่านไปมาแถวนั้นเลย ปัจจุบันชิ้นส่วนที่ชำรุดตกหล่นทั้งหมด ชาวบ้านได้นำมากองรวมไว้บริเวณใต้ศาล โดยไม่มีใครกล้าหยิบเอาไปเลย เพราะกลัวว่าจะส่งผลไม่ดีต่อตนเองและครอบครัว
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0tf5-b6199e.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0tfo-d7c5c0.jpg)
ชิ้นส่วนโครงสร้างที่ชำรุดผุพัง
ในส่วนบันไดทางขึ้นด้านหน้าที่เห็นว่าทำขึ้นมาใหม่ ชาวบ้านเล่าว่าเดิมก่อนที่จะปรับปรุงขึ้นใหม่อย่างในปัจจุบัน ขั้นบันไดมีสภาพที่ผุพังชำรุดอย่างมาก เหตุเพราะเป็นส่วนที่ยื่นออกมาจากตัวอาคารจึงตากแดดตากฝน ทำให้ผุพังชำรุดมากกว่าส่วนอื่นๆ เรียกได้ว่าหากเหยียบขึ้นไปก็เกรงว่าบันไดจะพังลงมา
ผู้ที่มาสร้างบันไดใหม่นี้คือเจ้าของโรงสีปฐมวิวัฒน์ (ทางเข้าห้วยพลู) โดยทางเจ้าของโรงสีปฐมวิวัฒน์ (ป้าลุ้ย) ได้ว่าจ้างช่างมาสร้างบันไดใหม่ ช่างได้เล่าให้ชาวบ้านฟังว่า เจ้าแม่ไปเข้าฝันเจ้าของโรงสี บอกว่าทางขึ้นบ้านชำรุด อยากมาช่วยทำใหม่ให้หน่อย จึงได้ว่าจ้างช่างมาทำบันไดทางขึ้นให้ใหม่ตามที่เจ้าแม่ไปเข้าฝันขอความช่วยเหลือ
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0tsk-734554.jpg)
บันไดทางขึ้นโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) ที่สร้างขึ้นใหม่
ในปัจจุบันโรงเจวัดบางพระ หรือศาลเจ้าแม่ทับทิมแห่งนี้ ก็ยังคงเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้าน โดยในวันพระหรือวันสำคัญทางศาสนา ชาวบ้านก็จะนำอาหารคาวหวานมาเซ่นไหว้ บนบานสานกล่าวอยู่เป็นประจำ และในช่วงเทศกาลสงกรานต์จะมีงานประจำปี โดยชาวบ้านจะนิมนต์พระสงฆ์มาเจริญพระพุทธมนต์, ฉันภัตตาหาร เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับเจ้าแม่ทับทิมเป็นประจำทุกปี (ในปีนี้จะจัดในวันที่ ๑๔ เมษายน ๒๕๕๖)
ความเชื่อของชาวบ้านเกี่ยวกับการขอการบนบานเจ้าแม่ทับทิมนี้ ท่านห้ามเรื่องการเสี่ยงโชคทุกชนิด ประมาณว่าหากจะมาขอเรื่องโชคลาภที่เกี่ยวเนื่องกับอบายมุขเป็นอันไม่สำเร็จทุกราย แต่ถ้าหากขอโชคลาภการทำมาค้าขายในทางสุจริตก็จะสำเร็จเป็นอัศจรรย์ โดยนิยมแก้บนด้วยผลไม้, ชุดไทยฯ
นอกจากนี้ยังกล่าวกันว่า เมื่อครั้งสมัยที่หลวงพ่อเปิ่นยังดำรงสังขารอยู่ ท่านเคยบอกไว้ว่า ที่โรงเจวัดบางพระ หรือ ศาลเจ้าแม่ทับทิมแห่งนี้ ยังคงมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สถิตประจำอยู่ ทำให้ชาวบ้านยิ่งมีความเคารพนับถือเจ้าแม่ทับทิมมากยิ่งขึ้น
บรรยากาศด้านในโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0too-b4f2b3.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx6h5-86b7ec.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx6hz-6217be.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx6j2-5082a0.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0trj-070095.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx6kb-033eae.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx6kp-bfef45.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx6l1-1e1acc.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx6m9-ed1394.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0tnx-4d90e8.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx6mq-49ffbd.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx6n6-9a261a.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0tvm-99bebe.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0twp-2d22d8.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0txd-bbdd53.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0ty4-3bf254.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0tys-68677e.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0tzg-19d30e.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mk0u01-0c2569.jpg)
ขณะนี้ทางวัดบางพระนำโดยพระครูอนุกูลพิศาลกิจ (สำอางค์ ปภสฺสโร) มีโครงการที่จะบูรณะโรงเจวัดบางพระ (ศาลเจ้าแม่ทับทิม) โดยยังขาดทุนทรัพย์อีกจำนวนมาก ท่านใดที่ประสงค์จะร่วมบุญบูรณะโรงเจวัดบางพระ เรียนเชิญที่วัดบางพระกันได้ครับ
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx6te-6f682b.jpg)
ทั้งนี้สามารถร่วมบุญรับมงคลวัตถุ "เทพจำแลงภมร" เป็นที่ระลึกนึกถึงบุญครั้งนี้ได้ที่กุฏิหลวงพี่ญาและกุฏิหลวงพี่ปาด จัดสร้าง ๒ พิมพ์ ด้านหน้าเป็นเทพภมรจำแลงเพ้นท์สี ด้านหลังเป็นยันต์ลายมือหลวงพ่อเปิ่น
๑. พิมพ์ใหญ่ เพ้นท์สี ฝังพลอย ร่วมบุญ ๑,๕๐๐ บาท (จำนวนสร้างประมาณ ๖๐๐ องค์)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx73c-1b4d68.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx740-ebc0ec.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx74u-ef2492.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx75e-cc504d.jpg)
๒. พิมพ์เล็ก เพ้นท์สี ร่วมบุญ ๓๐๐ บาท (จำนวนสร้างประมาณ ๕๐๐ องค์)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx76n-006d7b.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx776-5c0b42.jpg)
๓. พิมพ์เล็ก ไม่เพ้นท์สี ร่วมบุญ ๕๐ บาท
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mnrzk1-e1e928.jpg)(http://bp.or.th/uploads/data/image/mnrzkq-ff4dcb.jpg)
(http://bp.or.th/uploads/data/image/mjx788-fe6196.jpg)
เทียบขนาดพิมพ์ใหญ่กับพิมพ์เล็ก
รายละเอียดเพิ่มเติมจากระทู้ของพี่นนท์ http://www.bp.or.th/webboard/index.php?topic=29234 (http://www.bp.or.th/webboard/index.php?topic=29234)
อนุโมทนากับผู้ร่วมบุญครั้งนี้ทุกท่านด้วยครับ
.สาธุ..สาธุ..อนุโมทามิ.
ปุญฺญานุสฺสติ(สิบทัศน์)