ใจ - เมตตา - อภัย
1.เรื่อง จักขุบาลเถระ วัตถุ
มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา มโนเสฏฺฐา มโนมยา
มนสา เจ ปทุฏฺเฐน ภาสติ วา กโรติ วา
ตโต นํ ทุกฺขมเนวติ จกฺกํ ว วหโต ปทํฯ
ธรรมทั้งหลายมีใจเป็นหัวหน้า เหตุเพราะว่าใจเลิศประเสริฐศรี
ที่งานเสร็จสมฤทธิทฤษฏี เหตุเพราะมีใจเด่นเป็นสำคัญ
หากคนมีใจร้ายหมายแต่โทษ จะคิดโฉดพูดทำงามไฉน
ทุกข์ย่อมตามติดเขาทุกคราวไป ดุจล้อไต่ตามเต้ารอยเท้าโคฯ
........................................................
ชราชชฺชริตา โหนฺติ หตฺถปาทา อนสฺสวา
ยสฺส โส วิหตตฺถาโม กถํ ธมฺมํ จริสฺสติ ฯ
มือและเท้าทั้งสองของทุกผู้ มิน่าดูเกิดนานผ่านสมัย
บอกมิฟังสั่งยากมากกว่าใคร มิสดใสจริงหนอเพราะชรา
จะปฏิบัติธรรมกรรมฐาน เจริญฌาณเจริญใจอย่างไรหนอ
ด้วยกำลังหดหมดไปไม่รีรอ สุดท้ายก็สิ้นลมล้มลงดิน ฯ
.............................................................................
2.เรื่องมัฐกุณฑลี วัตถุ
มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา มโนเสฏฺฐา มโนมยา
มนสา เจ ตุฏเฐน ภาสตี วา กโรติ วา
ตโต นํ สุขมเนวติ ฉายา ว อนุปายินี ฯ
ธรรมทั้งหลายมีใจเป็นหัวหน้า เหตุเพราะว่าใจเลิศประเสริฐศรี
ที่งานเสร็จสมฤทธิทฤษฏี เหตุเพราะมีใจใจเด่นเป็นสำคัญ
หากคนดีมีใจใสสะอาด ไม่พลั้งพลาดทำไปด้วยใจหวัง
สุขย่อมตามติดต้องสนองครัน ดุจเงานั้นตามติดตนทุกคนไป ฯ
.............................................................................
3.เรื่องพระติสสะเถระ วัตถุ
อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ อชินิ มํ อหาสิ เม
เย จ ตํ อุปนยฺหนฺติ เวรํ เตสํ น สมฺมติ
อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ อชินิ มํ อหาสิ เม
เย จ ตํ นูปนยฺหนฺติ เวรํ เตสํ อุปสมตีติฯ
ชนเหล่าใดผูกโกรธและโทษว่า คนนั้นด่าราวีและตีฉัน
คนนั้นลักของไปทำไมกัน อีกคนนั้นชนะเราเฉาอุรา
หากคนใดใจโหดกล่าวโทษชี้ ว่าคนนี้คนโน้นน่าเข่นฆ่า
เวรระงับดับได้ที่ไหนมา ย่อมเข่นฆ่าด่ากันทุกวันไป
ส่วนคนใดใจสุขมิผูกโกรธ มิกล่าวโทษด่าว่าหน้าสดใส
เจรจาไพเราะเหมาะอำไพ เวรนั้นไซร้จะระงับเพราะดับเวรฯ
...........................................................................
เรื่องนางยักษิณีชื่อว่า กาลี
น หิ เวเรน เวรานิ สมฺมนฺตีธ กุทาจนํ
อเวเรน จ สมฺมนฺติ เอส ธมฺโม สนนฺตโนฯ
ในกาลไหนทั่วพื้นผืนพิภพ หวังจะลบจบเวรด้วยเข่นฆ่า
เวรระงับดับได้กระไรนา ต้องเข่นฆ่ากรรมก่อกันต่อไป
ในกาลไหนทั่วพื้นผืนพิภพ จะสงบลบถอยเวรน้อยใหญ่
ก็ต้องด้วยเมตตาและอภัย ธรรมนี้ไซร้ของเก่าเล่ากันมา ฯ
...........................................................................
เรื่องพระมหากาลเถระ
อนิจฺจา วต สงฺขารา อุปฺปาทวยธมฺมิโน
อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌนฺติ เตสํ วูปสโม สุโข ฯ
สังขารขันธ์ทั้งหลายไม่เที่ยงหนอ เหตุเพราะก่อจากธาตุคลาดกันอยู่
พอตายลงหงายหน้าเหม็นน่าดู น่าอดสูสังเวชทุเรศใจ
ไยคนเราจึงหลงกับสังขาร ที่มินานจะดับลงมิสงสัย
เมื่อรู้ชัดอรรถเช่นนี้จงหนีไกล ศึกษาทางดับภัยในสงสาร
ไร้เกิดดับไร้ดำเนินทุกชนม์วาร การเข้าไปดับสังขารสุขศานติ์จริงฯ
..........................................................................................
พระพิพัฒน์ปริยัติวิมล (เจ้าอาวาสวัดบางนาใน)
รวบรวมและเรียบเรียงโดย : ส.ธรรมสุนทร
