แนวการพิจารณา และแนวทางปฏิบัติในชีวิตประจำวัน
โดยอาศัยการพิจารณาในธรรม "อเหตุกจิต" ของหลวงปู่ดูลย์ อตุโล
การป้องกันทุกข์ที่จะเกิดจากกายทวารทั้ง ๕ นั้น เราจะต้องสำรวมอินทรีย์ทั้ง ๕ ไม่เพลิดเพลินในอายตนะเหล่านั้น หากจำเป็นต้องอาศัยอายตนะทั้ง ๕ นั้น ประกอบการงานทางกาย ก็ควรจะกำหนดจิตให้ตั้งอยู่ในจิต เช่น เมื่อเห็นก็สักแต่ว่าเห็นไม่คิดปรุง, ได้ยินก็สักแต่ว่าได้ยิน ไม่คิดปรุง ดังนี้ เป็นต้น (ไม่คิดปรุงหมายความว่า ไม่ให้จิตเอนเอียงไปในความเห็นดีชั่ว) [ถืออุเบกขาไม่คิดนึกปรุงแต่งเอนเอียงเข้าไปแทรกแซงนั่นเอง]
ส่วนกิริยาจิตที่แฝงอยู่ที่มโนทวาร(ใจ) มีหน้าที่ผลิตความคิดนึกต่างๆ นานา คอยรับเหตุการณ์ภายในภายนอกมากระทบ จะดีหรือชั่วก็สะสมเอาไว้ จะห้ามจิตไม่ให้คิดในทุกๆ กรณีย่อมไม่ได้ เพราะความคิดชนิดไม่ปรุงแต่งนั้นก็เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในการดำเนินชีวิตและการงาน ดังนั้นเมื่อจิตคิดนึกสิ่งใดขึ้นมาย่อมเกิดกริยาจิต ตามที่กล่าวข้างต้นเป็นธรรมดา แล้วอย่าคิดปรุง
เมื่อจิตคิดปรุงไปในเรื่องราวใดๆ ถึงวัตถุ สิ่งของ บุคคลอย่างไร ก็ให้กำหนดรู้ว่าจิตคิดถึงเรื่องเหล่านั้น ก็สักแต่ว่าความคิด ไม่ใช่สัตว์บุคคล เราเขา ไม่ยึดถือวิจารณ์ความคิดเหล่านั้น [ไม่คิดปรุง หรือ ถืออุเบกขานั่นเอง] ทำความเห็นให้เป็นปกติไม่คิดปรุง, ไม่ยึดถือความเห็นใดๆ[อุเบกขา]ทั้งสิ้น จิตย่อมไม่ไหลตามกระแสอารมณ์เหล่านั้น ไม่เป็นทุกข์
การที่สติเห็นเวทนาเหล่านี้ ขณะเกิดขึ้นบ้าง หรือเห็นในขณะเสื่อมแปรปรวนบ้าง หรือเห็นในขณะดับไปบ้าง แล้วไม่คิดปรุง[อุเบกขา] ต่างล้วนเป็นการปฏิบัติเวทนานุปัสสนา(สติตามดูรู้ทันเวทนา)อันถูกต้องดีงาม
หรือ
การที่สติเห็นสังขารหรือความคิด ขณะเกิดขึ้นบ้าง หรือเห็นในขณะเสื่อมแปรปรวนบ้าง(ขณะกำลังคิดปรุง) หรือเห็นในขณะดับไปบ้าง แล้วไม่คิดปรุง[อุเบกขา] ต่างก็ล้วนเป็นการปฏิบัติจิตตานุปัสสนา(สติตามดูรู้ทันจิตสังขาร)อันถูกต้องดีงามเช่นกัน
เหตุที่ต้องไม่คิดปรุง ก็เพราะว่าการคิดปรุงก็คือ การเกิดของขันธ์๕ขึ้นอีกครั้งหนึ่งนั่นเอง จึงเป็นปัจจัยให้เกิดเวทนาขึ้นอีกครั้งเช่นกัน อันอาจเป็นปัจจัยให้เกิดตัณหา อันเป็นไปตามวงจรปฏิจจสมุปบาท อันยังให้เกิดทุกข์ขึ้นนั่นเอง
หรืออาจพิจารณาจากข้อเขียนข้างบน ที่กล่าวว่า ใจ ไปกระทบกับ ความคิด เกิด มโนวิญญาณ คือการรับรู้ความคิดนั้น จะห้ามไม่ให้ ใจรับรู้ความคิด ไม่ได้ จึงย่อมต้องเกิดเวทนา(ความรู้สึกรับรู้)ชนิด สบายใจ ไม่สบายใจ หรือเป็นกลางๆ ขึ้นเป็นธรรมดา แล้วเกิดสังขารต่างๆนาๆ ดังนั้นเมื่อเราคิดปรุงต่อเนื่องเข้าไปอีกก็ย่อมต้องรับผลที่เกิดขึ้นต่อเนื่องไปไม่จบสิ้น จึงเกิดเป็นวงจรที่เกิดๆดับๆอย่างต่อเนื่องอันเป็นทุกข์
ที่มา
http://nkgen.com/522.htm
