สิ่งที่ผมอยากถ่ายถอดประสบการณ์อีกเรื่อง ดูเหมือนจะเขียนซ้ำซาก เน้นเหลือเกินกับบางสิ่ง เหตุเป็นเพราะผมหลงทาง หลงทางจาการอ่านตำรา หลงทางกับการบอกเล่าที่ผมเองไม่รู้ว่าโดยนัยแล้วต้องเป็นอย่างไร เมื่อพิจารณาจะใช้ความคิดโดยมีพื้นฐานมาจากการอ่าน การศึกษาด้วยตนเองเป็นส่วนใหญ่ สิ่งที่จะทำให้เห็นทุกข์ เห็นเหตุแห่งทุกข์ ตลอดจนวิธีดับทุกข์ เป็นไปได้ยากมาก เพราะจิตที่เป็นอกุศล เมื่อมาพิจารณาจิตประการหนึ่งแล้ว ไม่สามารถวิเคราะห์หรือเห็นจิต เห็นอารมณ์ตนเเองได้อย่างชัดเจน ซึ่งส่วนหนึ่งก็คือการวิเคราะห์จากความคิด จากประสบการณ์ที่มีมา ซึ่งจะเป็นจิตที่มันคิด การเกิดสติก็เกิดจากการตั้ง ซึ่งมันไม่ถูกต้อง ทุกข์ที่เกิดมันก็มองไม่เห็น แก้ไม่ได้
จิตรู้ ก็คือการรู้ รู้ว่าตอนนี้โกรธทันทีที่โกรธ ให้รู้ รู้ว่าหลงให้รู้ว่าจิตหลง ซึ่งต่างจากจิตคิด คิดว่าโกรธ โกรธหนอ โกรธหนอ อย่างนี้เป็นต้น การรู้มันจะรู้โดยทันที รู้โดยตัวมันเอง มองดูแล้วรู้ ซึ่งเมื่อเรายกจิตขึ้นพิจารณา เราจะเห็นจิตที่ติดในกิเลสก็ให้รู้ เห็นเกิดก็รู้ เห็นตั้งอยู่ก็รู้ เห็นดับก็รู้ รู้จนจิตมันยอมรับการเกิดดับทั้งหลาย เห็นโกรธ แล้วโกรธก็ดับไป เห็นราคะ ราคะก็ดับไป อย่างนี้ มองดูอย่างเข้าใจ เมื่อใดที่จิตยอมรับมันจะปล่อยวางทันที การปล่อยวางเกิดจากจิตที่รู้ รู้จากปัญญา ไม่ใช่จิตไปนั่งคิด ซึ่งถ้าเราทำได้ เราจะรู้สึกจิตมีความสบาย เบา