หยุดความคิด หยุดกิเลส อยู่กับปัจจุบัน[/size
ถาม : อำนาจ ริษยา อาฆาต พยาบาท ถือตัว น้อยใจ จะแก้อย่างไร ?
ตอบ : ริษยา อาฆาต พยาบาท น้อยใจ เป็นสาขาหนึ่งของโทสะ อำนาจและถือตัวเป็นทั้งสักกายทิฐิ และ มานะ ด้วย
ถาม : เราจะแก้ไขและทำลายสิ่งเหล่านี้ได้อย่างไร ?
ตอบ : ใช้ตัวเดียวเท่านั้น คือ ประคองสติให้อยู่เฉพาะหน้า อย่าให้ไปข้างหน้า (อนาคต) แล้วอย่าให้ไปข้างหลัง (อดีต) โดยเฉพาะตัวอดีต จะทำให้ น้อยใจ คอยจะคิดปรุงว่าเขาไม่ดีกับเราอย่างนั้น ไม่ดีกับเราอย่างนี้ ทั้งๆ ที่เราดีแสนดีแล้ว จะต้องหยุดกำลังใจให้หยุดอยู่เฉพาะหน้า ถ้าหยุดอยู่เฉพาะหน้าได้ ก็จะไม่ไปน้อยใจให้เสียเวลา
ถาม : อิจฉาเป็นอย่างไรคะ ?
ตอบ : อิจฉาเกิดจากตัวโลภ อยากได้ใคร่มีแบบเขา พอไม่มีแบบเขาก็เกิดอิจฉาขึ้นมา
ตัวโลภ(โลภะ) กับ ตัวรัก(ราคะ) เป็นตัวเดียวกัน อิจฉาริษยาเขาเพราะว่า เราจะสู้เขาไม่ได้ ในเมื่อดีสู้เขาไม่ได้ ก็กลัวว่าเราจะไม่ได้รับความรักจากคนอื่น ตัวนี้ภาษาบาลีเรียก "อิสสา" เกือบจะตรงกับคำว่าอิจฉาอยู่แล้ว
ถาม : แล้วจะแก้อย่างไร ?
ตอบ : แก้เหมือนกันเลย เพราะเป็นการฟุ้งซ่าน ส่วนใหญ่การฟุ้งซ่านไม่ไปในอดีต ก็ไปอนาคต เพราะฉะนั้น..ถ้าหยุดอยู่กับปัจจุบันได้ กิเลสทุกตัวตายเกลี้ยง..!
ถาม : แล้วตัวพยาบาท ?
ตอบ : เหมือนกันหมด ตัวพยาบาทนั้นเป็นรากที่ฝังลึกของโทสะ
แรกๆ ก็เป็น ปฎิฆะ ก่อน คือกระทบแล้วไม่พอใจ พอเราไปคิดปรุงแต่งเพิ่มเติม ก็เกิดเป็น โทสะ อาละวาดขึ้นมา พออาละวาดขึ้นมาไม่ได้อย่างใจ คราวนี้ก็จะกลายเป็นไฟสุมขอน เป็น พยาบาท เก็บเอาไว้เรื่อยๆ เดี๋ยวอกแตกตายไปเอง
ในการหยุดกิเลสทุกอย่าง ถ้าเราหยุดกำลังใจของเราได้ คือการหยุดความคิด ตัวคิดนั่นก็คือตัวจิตสังขารในการปรุงแต่ง ถ้าหยุดตัวนี้ลงได้ ตัวอื่นก็หยุดหมด ดับหมด ถ้าไม่มีน้ำมันใส่ลงไปซะอย่าง เครื่องยนต์ก็ไปไม่ได้หรอก พอเครื่องดับหมด ระบบการทำงานอื่นๆ ก็ไม่ทำงาน
ถาม : หมายความว่า ถ้ากิเลสเกิดขึ้น มีอยู่ ถ้าหยุดได้ก็จบ ?
ตอบ : ก็จบแค่นั้น แค่เลิกทำ พูดง่ายๆ เลิกทำก็จบแล้ว
ถาม : ตัวนี้มีกันทุกคนหรือเปล่าเจ้าคะ ?
ตอบ : มีทุกคน จะมากจะน้อย อยู่ที่กำลังใจของแต่ละคน ธรรมชาตินิสัยคนไม่เหมือนกัน บางคนเกิดมาอิจฉาคนไม่เป็นเลยใช่ไหม ? ดีทุกอย่าง แต่ว่าดันไปเป็นคนประเภทราคะจริต คือรักสวยรักงาม อะไรที่เป็นของสวยของงาม สะสมไว้เต็มบ้านเลย เป็นซะอย่างนั้น แต่ละคนจะมีเด่นขึ้นมาตัวใดตัวหนึ่ง แต่ก็เป็นสาขาของ รัก โลภ โกรธ หลง ทั้งนั้น
ถาม : สรุปแล้วคืออยู่กับปัจจุบัน ?
ตอบ : อยู่กับปัจจุบันจนกระทั่งวางปัจจุบันได้ก็จบ ไม่ใช่อยู่กับปัจจุบันเฉยๆ นะ ถ้าอยู่กับปัจจุบันเฉยๆ ก็แปลว่าเราแค่อาศัยกินได้ตอนนี้เท่านั้น เผลอเมื่อไรก็เสร็จอีก เพราะฉะนั้นให้ วางปัจจุบัน ลงไปด้วย
ถาม : วิธีวางปัจจุบัน ทำอย่างไร ?
ตอบ : ตรงนี้ละเอียดมาก เอาเป็นว่าค่อยๆ หยุดอยู่กับปัจจุบันให้ได้ก่อน ถ้าหยุดได้เมื่อไร จะบอกวิธีวางให้ ตอนนี้ หยุดก็ยังหยุดไม่อยู่เลย
ถาม : หยุดได้แล้วจะมาถามใหม่ ?
ตอบ : จ้ะ... จะรอ ให้เวลาสิบปีถ้วน ...(หัวเราะ)... สิบปีนี่อย่างนานที่สุด อาจประเภทเจ็ดปี เจ็ดเดือน เจ็ดวัน อย่างนี้ก็ได้
สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนมิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๔๔
ขอบคุณที่มา เว็บบอร์ด พลังจิต
