การเดินจงกรมเป็นการฝึกสติในฐานกายตามแนวของมหาสติปัฏฐาน โดยให้มีสติอยู่กับอิริยาบทความเคลื่อนไหวของร่างกาย
เป็นทั้ง"อิริยาบถบรรพ"และ"สัมปชัญญะบรรพ" คือการพิจารณาอิริยาบทของกายและพิจารณารู้ตัวในความเคลื่อนไหวของกาย
ซึ่งมีวิธีกำหนดการเดินไว้ ๖ ระยะ ซึ่งผู้ปฏิบัติต้องปฏิบัติไปตามขั้นตอนในแต่ละระยะ เพื่อเป็นการปรับจิต เพิ่มกำลังของสติ
ให้มีความสัมพันธ์กับกาย ซึ่งถ้าจิตไม่สัมพันธ์กับกายแล้ว จะเกิดอากายเกร็งเดินซวนเซไม่ตรงทางการยกย่างจะผิดปกติ
ไม่เป็นไปตามธรรมชาติ มีอาการสะดุดผิดจังหวะในการเดิน ผู้ปฏิบัติต้องเดินในแต่ละระยะจนจิตกับกายสัมพันธ์กันดีแล้ว
จึงค่อยเปลี่ยนเป็นระยะต่อไป และการปฏิบัติแต่ละครั้งนั้นต้องมาเริ่มใหม่ที่ระยะที่หนึ่งทุกครั้ง จนกายและจิตสัมพันธ์กัน
แล้วจึงเปลี่ยนเป็นระยะต่อไป..
วิธีเดินจงกรม
จงกรม ๑ ระยะ
ซ้ายย่างหนอ-ขวาย่างหนอ
จงกรม ๒ ระยะ
ยกหนอ-เหยียบหนอ
จงกรม ๓ ระยะ
ยกหนอ-ย่างหนอ-เหยียบหนอ
จงกรม ๔ ระยะ
ยกซ่นหนอ-ยกหนอ-ย่างหนอ-เหยียบหนอ
จงกรม ๕ ระยะ
ยกซ่นหนอ-ยกหนอ-ย่างหนอ-ลงหนอ-ถูกหนอ
จงกรม ๖ ระยะ
ยกซ่นหนอ-ยกหนอ-ย่างหนอ-ลงหนอ-ถูกหนอ-กดหนอ
.....................................................................
ยกขาจะก้าวย่าง สติวางมิลืมหลง
ตั้งจิตพินิจลง เดินให้ตรงตามมรรคา
ระลึกกำหนดรู้ จิตตามดูอิริยา
อาการของกายา สติมาปัญญามี
เฝ้าดูการเคลื่อนไหว กำหนดไปตามวิถี
สติปัฏฐานสี่ จงกรมนี้คือฐานกาย
ยกย่างวางระยะ ตามจังหวะขวาและซ้าย
วางใจให้สบาย อย่ามุ่งหมายจนเกินไป
ไม่เกร็งเคร่งจนเครียด อย่าขี้เกียจกำหนดไว้
ฝึกฝนทั้งกายใจ มั่นคงในเส้นทางธรรม...
"เอกาสนํ เอกเสยฺฺยํ เอโก จรมตนฺทิโต
เอโก ทมยมตฺฺตานํ วนนฺเตรมิโต สิยา"
"พึงนั่งคนเดียว นอนคนเดียว ยืนคนเดียว
มีความเพียรไม่เกียจคร้าน ฝึกฝนตนเองอยู่ผู้เดียว
พอใจอยู่ในแดนป่าอันสงัดเงียบ"
.......................................
ด้วยความปรารถนาดีและไมตรีจิต
รวี สัจจะ-สมณะชายขอบ
๒๓ ตุลาคม ๒๕๕๒ เวลา ๒๒.๓๒ น. ณ ศาลาน้อยริมน้ำโขง ชายขอบประเทศไทย
