ชีวิตที่...หลากหลาย
ข้าวปลาอาหารจานหนึ่งๆ กว่าจะปรุงเสร็จมาวางต่อหน้าเราให้ได้รับประทาน ก็ผ่านกรรมวิธีหลายขั้นตอน ชีวิตก็ดุจเดียวกัน กว่าจะเจริญเติบโตให้เห็นเป็นรูปร่างเดินเหินไปไหนมาไหนได้ ก็ผ่านการรับประทานข้าวปลาอาหารมาไม่รู้กี่จานและไม่เพียงแต่ผ่านการรับประทานข้าวปลาอาหารเท่านั้น ชีวิตก็ยังผ่านการปรุงประกอบด้วยองค์ประกอบหลายๆ อย่าง ไม่มีแขนอยู่แขนเดียว ไม่มีขาอยู่ขาเดียว หากแต่มีอวัยวะอีกหลายอย่างและแต่ละอย่างก็ไม่เหมือนกัน บางอวัยวะแข้นแข็ง บางอวัยวะอ่อนนุ่ม
ทั้งนี้เพราะชีวิตสำเร็จมาจากธาตุทั้ง ๔ คือ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม ธาตุไฟนั่นเอง ด้วยการปรุงประกอบรวมตัวกันของธาตุทั้ง ๔ นี้ ชีวิตจึงสามารถแสดงกิริยาอาการต่างๆ ออกมาปรากฎให้เห็นทั้งฝ่ายรูปธรรมคือ ทางกาย วาจา และฝ่ายนามธรรมคือ ทางอารมณ์ความรู้สึกนึกคิด
? ทางกาย เช่น อาการแข็งกล้า อาการอ่อนโยน
? ทางอารมณ์ เช่น อารมณ์ร้อน อารมณ์เย็น
ทั้งดีบ้างไม่ดีบ้างต่างก็สลับสับเปลี่ยนกันไป เหล่านี้ล้วนมีธาตุเป็นตัวแปร เพียงแต่ธาตุใดจะกำเริบขึ้นหรือเผยแสดงออกมา ชีวิตที่ประกอบด้ยธาตุทั้ง ๔ นี้ จึงมีความหลากหลายและแสดงกิริยาอาการต่างๆ ออกมา
ดังกล่าวนี้มิใช่ประเด็นที่สำคัญ สำคัญอยู่ที่ว่าเราสามารถดึงเอาธาตุต่างๆ ออกมาสร้างความหลากหลายได้หรือเปล่า นำออกมาใช้ให้เป็นประโยชน์ได้หรือไม่ ใช้ธาตุดินให้กลายเป็นความเข้มแข็ง ใช้ธาตุน้ำให้กลายเป็นความเยือกเย็น ใช้ธาตุลมให้กลายเป็นความอ่อนโยน ใช้ธาตุไฟให้กลายเป็นความกล้าหาญ ซึ่งเป็นการนำออกมาใช้ด้วยสติปัญญารู้เท่าทันจริงๆ
จากข้อคิดนี้ในอีกแง่มุมหนึ่ง เราจึงไม่ควรยึดติดอยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่งหรือแนวทางใดแนวทางหนึ่ง ควรสร้างความหลากหลายให้เกิดขึ้นในวิถีของชีวิต ชีวิตจึงมีความหมายอยู่ในหลายวิถีทาง
