อารมณ์
คำว่า ?อารัมมณะ? เป็นคำหนึ่งในภาษาบาลี
ซึ่งภาษาไทยใช้คำว่าอารมณ์ ไม่เหมือนกับความหมายที่เราเข้าใจ
เพราะว่า คนไทยเราเอาภาษาบาลีมาใช้ แต่ใช้ไม่ตรงกับความหมายในพระพุทธศาสนา
เวลาที่เราบอกว่า วันนี้อารมณ์ดี เพราะว่าเห็นดี ได้ยินดี ได้กลิ่นดี ลิ้มรสดี
รู้สิ่งที่กระทบสัมผัสดี คิดนึกเรื่องราวดี ๆ ก็บอกว่า อารมณ์ดี
แต่คำว่า อารัมณะต้องคู่กับคำว่า ?จิต? เพราะว่าจิตเป็นสภาพรู้ หรือ ธาตุรู้
เมื่อเกิดขึ้น ต้องรู้ไม่รู้ไม่ได้เลย
เพราะฉะนั้น เมื่อจิตเป็นสภาพรู้ก็ต้องมีสิ่งที่ถูกจิตรู้ หรือว่าจิตกำลังรู้
สิ่งใด สิ่งนั้นเป็น อารมณ์ เสียงในป่า เสียงนอกศาลา เสียงใด ๆ ก็เกิดขึ้นได้
เมื่อมีการกระทบกันของของแข็ง แต่เสียงที่ไม่ปรากฏไม่ใช่ อารัมณะหรืออารมณ์
เพราะว่าขณะนั้นไม่มีจิตที่รู้อารมณ์หรือเสียงนั้น เสียงนั้นเกิดแล้วก็ดับไป ๆ
แต่ขณะใดก็ตาม เสียงปรากฏ หมายความว่า เสียงปรากฏกับสภาพรู้ที่กำลังได้ยินเสียง
ขณะนี้มีจิตขณะหนึ่ง ซึ่งเกิดขึ้นได้ยินเสียง
เพราะฉะนั้น ก็จะต้องทราบการเกิดดับสืบต่ออย่างรวดเร็วของสภาพธรรม
แล้วก็รู้ว่า ตัวจริงๆของธรรมแต่ละขณะนั้นมีอะไรบ้าง รู้อารมณ์ทางไหนบ้าง
ขอบคุณบทความจากธรรมจักรดอทเน็ต
